ในฐานะเจ้าของสุนัข บางครั้งคงปฏิเสธไม่ได้ว่า คุณแอบคิดเรื่องอุจจาระสุนัขอยู่เหมือนกัน ไม่ว่าจะเป็นสี รูปร่างหรือความสม่ำเสมอของสี ที่คุณจะคอยสงสัยว่า ปกติดีไหม บทความเรื่องอุจจาระสุนัขนี้ตั้งใจหาคำตอบมาฝากคุณทุกข้อที่ควรรู้ แถมด้วยข้อมูลที่เป็นประโยชน์อื่น ๆ
เรารู้ดีว่า สุนัขทุกตัวต้องขับถ่าย อุจจาระสุนัขอาจดูเหมือนไม่สำคัญ แต่รู้ไหมว่า อุจจาระสุนัขบ่งบอกสุขภาพโดยรวมได้เป็นอย่างดี และอาจช่วยป้องกันปัญหาสุขภาพบางอย่างในอนาคตได้ด้วยถ้าคุณรู้ว่าจะต้องสังเกตอะไรบ้าง ทำให้ Purina และสัตวแพทย์ ให้ความสำคัญเรื่องการเก็บอุจจาระสุนัข เมื่อคุณพาสุนัขไปเดินเล่นครั้งต่อไป ให้ลองสังเกตอุจจาระของเขาให้ดี เพราะนี่จะช่วยให้คุณได้ข้อมูลสำคัญที่สุนัขกำลังพยายามบอกอยู่ได้
“อุจจาระสุนัขที่ดี” ควรมีลักษณะอย่างไร
เนื่องจากสุนัขแต่ละตัวนั้นไม่เหมือนกัน เพราะฉะนั้นลักษณะอุจาระปกติที่มีสุขภาพดีของสุนัขคุณอาจไม่เหมือนกับสุนัขตัวอื่น ๆ ให้สังเกตดูเวลาและนิสัยการขับถ่ายของสุนัขเพื่อเก็บข้อมูลไว้แจ้งสัตว์แพทย์เมื่อพบความผิดปกติ และหากพบความผิดปกติ ต้องแจ้งให้สัตวแพทย์ทราบ
อุจจาระสุนัขควรมีสีน้ำตาลช็อกโกแลต หากสุนัขกินอาหารที่มีการแต่งสี อาจมีสีผสมอาหารปะปนมากับอุจจาระสุนัขได้
เคยมีคนเปรียบเทียบว่า อุจจาระสุนัขมีรูปร่างคล้ายท่อนไม้ อุจจาระของสุนัขควรมีลักษณะยาวและเป็นก้อนได้รูป ถ้าอุจจาระเป็นก้อนกลม ๆ ก็เป็นไปได้ว่า สุนัขอาจทานน้ำไม่พอ
ขนาดของก้อนอุจจาระจะสัมพันธ์กันกับปริมาณเส้นใยอาหารที่สุนัขได้รับ หากสุนัขได้รับใยอาหารเยอะ ก้อนอุจจาระก็ใหญ่ตามไปด้วย กฎพื้นฐานคือ ปริมาณของเสียที่สุนัขขับถ่ายควรมีปริมาณใกล้เคียงกันกับอาหารที่สุนัขกินเข้าไป ถ้าไม่เป็นไปตามนี้ก็ควรแจ้งให้สัตวแพทย์ทราบ
มีอะไรอยู่ในอุจจาระสุนัขบ้างนะ
เมื่อคุณเก็บก้อนอุจจาระของสุนัข ลองพิจารณาดูว่าน่าจะมีอะไรอยู่ในนั้นบ้าง หากอุจาระมีเมือกลื่นๆ อาจบ่งชี้ว่า มีปัญหาลำไส้อักเสบ ในขณะที่เศษหญ้าที่พบอาจหมายความว่าสุนัขกินหญ้ามากเกินไปหรือมีปัญหาถุงน้ำดี
ความสม่ำเสมอของอุจจาระ
เมื่อก้มลงไปเก็บก้อนอุจจาระใส่ถุงแต่ละครั้ง ให้ลองพิจารณาความสม่ำเสมอของก้อนอุจจาระและอย่าลืมเก็บข้อมูลไว้ด้วย ก้อนอุจจาระของสุนัขควรมีเนื้อแน่น มีความชุ่มชื้นและเก็บได้ง่าย พูดง่าย ๆ คือ ควรมีเนื้อคล้ายกับแป้งดินน้ำมันเมื่อเราบีบ อุจจาระที่ไม่เป็นก้อนหรือมีลักษณะเหลวบ่งชี้ว่ามีความผิดปกติของลำไส้เป็นสัญญาณว่ามีสิ่งผิดปกติในกระเพาะของสุนัข แต่หากสุนัขถ่ายเป็นก้อนแข็งหรือแห้ง นี่ก็คือสัญญาณของอาการท้องผูก ถ้าคุณสังเกตเห็นสิ่ง “ผิดปกติ” ในก้อนอุจจาระ ควรปรึกษากับสัตวแพทย์
สาเหตุที่ทำให้สุนัขท้องผูก
ปัจจัยที่ทำให้สุนัขท้องผูก ได้แก่
- กินอาหารที่มีเส้นใยมากหรือน้อยเกินไป
- ออกกำลังกายน้อย
- ต่อมข้างก้น (anal gland) อุดกั้นหรือติดเชื้อ
- เลียขนบ่อยเกินไป (ถ้าพบเศษขนในอุจจาระสุนัข)
- เลียขนทำความสะอาดน้อยเกินไป (ถ้าขนรอบๆ ก้นค่อนข้างแห้ง)
- พบสิ่งที่มีลักษณะคล้ายก้อนกรวด กระดูก พืชหรือพลาสติกในทางเดินอาหาร
- ผลข้างเคียงของยา
- ขาดน้ำ (อาจเป็นอาการของโรคที่ร้ายแรงมากกว่าที่เห็น)
สาเหตุของการท้องร่วงในสุนัข
ปัจจัยที่ทำให้สุนัขท้องร่วง ได้แก่
- มีสิ่งกระตุ้นให้สุนัขเครียด เช่น การรับสุนัขตัวใหม่มาเลี้ยงเพิ่ม การย้ายบ้าน ฯลฯ
- เปลี่ยนอาหารโดยฉับพลัน
- กินอาหารคน
- เปลี่ยนยา
- ดื่มน้ำจากบ่อหรือแหล่งน้ำที่นิ่งไม่มีการหมุนเวียน
- เหล่านี้อาจเป็นสัญญาณบ่งชี้ของโรคอื่น ๆ หรือการติดเชื้อก็ได้
ถ้าสุนัขท้องร่วงหรือท้องผูกต่อเนื่อง ให้ปรึกษาสัตวแพทย์
แผ่นเทียบสีของอุจจาระสุนัข
ควรศึกษาแผ่นเทียบสีของอุจจาระสุนัขด้านล่างเพื่อนำไปศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมว่า สีแต่ละสีที่พบหมายความว่าอย่างไร
สีปกติของอุจจาระสุนัข คือสีน้ำตาลช็อกโกแลต เป็นสัญญาณบอกว่า กระเพาะของสุนัขแข็งแรงและทำงานได้ดี
อุจจาระสุนัขสีเขียวเป็นสัญญาณบอกว่า สุนัขกินหญ้าเข้าไปเป็นปริมาณมากเกินไปหรือบ่งบอกว่า สุนัขอาจมีปัญหาถุงน้ำดี
ในกรณีที่ก้อนอุจจาระสุนัขเป็นสีส้มหรือเหลือง บ่งบอกถึงปัญหาเกี่ยวกับทางเดินน้ำดีหรือตับ ดังนั้นคุณควรแจ้งให้สัตวแพทย์ทราบเพื่อรักษา
สีแดงในอุจจาระสุนัขบ่งบอกว่า มีเลือดปะปนอยู่ เมื่อเราพบว่า อุจจาระสุนัขมีเลือดปะปน ควรตรวจหารอยฉีกขาดบริเวณทวารหนักของสุนัขเพื่อหาสาเหตุว่า เลือดออกจากจุดใด
ถ้าอุจจาระของลูกสุนัขเป็นสีดำ นี่อาจเป็นสัญญาณของการมีเลือดออกในทางเดินอาหารส่วนบน (upper GI tract) ดังนั้นควรปรึกษาสัตวแพทย์ทันที
ก้อนอุจจาระที่เป็นสีเทาและเป็นมันก็อาจบ่งชี้ปัญหาท่อน้ำดีหรือตับอ่อน
ถ้าก้อนอุจจาระสุนัขมีจุดสีขาวคล้ายเม็ดข้าวปะปนอยู่ นี่เป็นการบอกว่า มี พยาธิ อยู่ในก้อนอุจจาระ
ถ้าพบว่า มีเลือดปะปนในอุจจาระ ควรทำอย่างไร
บางครั้งเราอาจพบว่า มีเลือดปะปนอยู่ในก้อนอุจจาระของสุนัข (เช่น มีลักษณะเป็นริ้วสีแดงบนก้อนอุจจาระ) ก็เป็นสัญญาณบอกว่า บริเวณก้นหรือทวารหนักมีบาดแผลหรือฉีกขาดเล็กน้อย ปกติแล้วร่องรอยเหล่านี้มักเล็กมาก ควรตรวจดูบริเวณก้นของสุนัขว่ามีสัญญาณบ่งชี้ความผิดปกติหรือไม่ เลือดสีแดงสดที่ปะปนมากับก้อนอุจจาระก็บ่งชี้ว่า มีเลือดออกและอาจเกิดจากปัญหาของลำไส้ แม้บางครั้งจะเป็นอุจจาระเหลวแต่ก็ไม่จำเป็นว่าเป็นอาการท้องร่วงเสมอไป ดังนั้นควรให้สัตวแพทย์ตรวจดูรอยเลือดให้แน่ใจ ทั้งนี้ควรนำตัวอย่างของก้อนอุจจาระดังกล่าวมาให้หมอดูเป็นตัวอย่างด้วยถ้าทำได้
ทำไมสุนัขกินอุจจาระ
การกินอุจจาระของสุนัขเรียกว่า พฤติกรรมการกินอุจจาระหรือโคโพรฟาเจีย (coprophagia) แต่ทำไมสุนัขจึงต้องทำเช่นนั้น ถ้าพูดกันตามตรงแล้ว ผู้เชี่ยวชาญเองก็ยังหาคำตอบไม่ได้ บางทฤษฎีเชื่อว่า สุนัขกินอุจจาระเป็นสัญญาณบอกว่า ร่างกายของเขาต้องการสารอาหารมากกว่าที่ได้จากอาหารที่กินเข้าไป แต่ก็ยังไม่มีวิจัยใดที่ยืนยันสมมุติฐานข้อนี้ บางทีอาจเป็นเพราะสุนัขของเราชอบกลิ่นหรือรสชาติ แต่ใช่ว่าสุนัขทุกตัวจะเป็นเช่นนั้น
แล้วจะทำให้สุนัขเลิกกินอุจจาระได้อย่างไร ก็เช่นเดียวกันกับเรื่องอื่น ๆ อีกหลายเรื่อง คุณอาจจะต้องทดลองดูหลาย ๆ วิธี แต่เราขอเสนอให้คุณเก็บอุจจาระของสุนัขทันทีและสั่ง “ห้าม” พร้อมกับฉีดสเปรย์ป้องกันการกัดแทะลงบนก้อนอุจจาระ ศึกษาข้อมูลรายละเอียดของ พฤติกรรมโคโพรฟาเจีย (coprophagia) และวิธีป้องกัน ได้ที่นี่ และหากมีข้อสงสัยเพิ่มเติม ควรปรึกษาสัตวแพทย์
ทำไมสุนัขถึงนั่งไถก้นถูกับพื้น
การไถก้นถูพื้นเป็นเรื่องปกติสำหรับสุนัขโดยเฉพาะเมื่อเขามีปัญหาถ่ายเหลว อย่างไรก็ดี ผู้เลี้ยงควรสังเกตพฤติกรรมของสุนัขและอุจจาระของอย่างใกล้ชิดอยู่เป็นประจำ หากทำจนเป็นนิสัยและพบว่าสุนัขดูไม่สบายหรือมีพฤติกรรมไถก้นกับพื้นบ่อยจนเป็นนิสัยเกินกว่าที่จะเป็นการไถเพื่อทำความสะอาดแล้ว เราก็ควรปรึกษาหรือแจ้ง้สัตวแพทย์ได้ทราบ การที่สุนัขไถก้นกับพื้นอาจบ่งบอกว่า เขากำลังมีปัญหาต่อมข้างก้น (anal glands) อยู่
ทำไมก้อนอุจจาระดูเปลี่ยนไปเมื่อเราเปลี่ยนอาหารสุนัข
เมื่อเปลี่ยนอาหารให้สุนัข บางครั้งอาจมีผลกับอุจจาระอย่างน้อยก็สักระยะหนึ่ง เนื่องจากสุนัขเองก็เหมือนกับมนุษย์ที่ต้องมีระยะปรับตัวหลังรับประทานอาหารแปลกใหม่เพื่อหลีกเลี่ยงไม่ให้ท้องไส้ของสุนัขปั่นป่วน ควรค่อย ๆ ปรับอาหารให้สุนัขพร้อมกับสังเกตดูการเปลี่ยนแปลงประมาณ 7-10 วันหลังเปลี่ยนอาหาร
สุนัขท้องร่วงตั้งแต่วันแรกที่มาอยู่กับเรา นี่ถือว่าปกติไหมนะ
ถ้าคุณได้สุนัขตัวใหม่มาเลี้ยง สิ่งสำคัญที่ต้องระลึกไว้ก็คือ การย้ายเข้าบ้านใหม่ทำให้เกิดความเครียดได้ มนุษย์เองมักตื่นกลัวหรือเครียดเมื่อต้องอยู่ในที่ต่างถิ่น สุนัขเองก็เช่นเดียวกัน การที่ต้องไปอยู่ในสภาพแวดล้อมใหม่อาจส่งผลให้เกิดความเครียดและท้องไส้แปรปรวนได้ ในช่วง 7-10 วันแรกควรค่อย ๆ ปรับเปลี่ยนอาหาร และปฏิบัติตามคำแนะนำของสัตวแพทย์ถ้าหากสุนัขยังปรับตัวไม่ได้
สุนัขกับการท้องร่วงเนื่องจากภาวะเครียด
สุนัขอาจป่วยเนื่องจากท้องร่วงได้เหมือนกันกับเรา การท้องร่วงเนื่องจากภาวะเครียดเป็นการตอบสนองกับความเครียดหรือความวิตกกังวลที่พบได้ทั่วไป ดังนั้นสุนัขท้องร่วงก็อาจเป็นเพราะความกังวลนั่นเอง สุนัขอาจเกิดอาการเครียดและกังวลจนส่งผลต่อระบบย่อยอาหาร ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับว่าอะไรเป็นสิ่งกระตุ้นให้สุนัขของคุณเกิดความกังวล
สถานการณ์ที่ทำให้เกิดความเครียดและกระตุ้นให้เกิดอาการท้องร่วงในสุนัขมีหลายข้อ เช่น
- การรับสุนัขมาเลี้ยง
- การพักค้างคืนในสถานที่ไม่คุ้นเคย
- การแยกจากเจ้าของ
- การเปลี่ยนแปลงในครอบครัวหรือสภาพแวดล้อม
เราควรให้เวลาสัตว์เลี้ยงตัวใหม่ได้ปรับตัว
สุนัขของคุณจะมีความเสี่ยงในการถ่ายเหลวน้อยลงหากคุณค่อย ๆ ให้เวลาเขาปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลง และช่วยให้การปรับตัวนี้ดำเนินไปอย่างราบรื่น สัตว์แพทย์บางท่านอาจแนะนำให้เสริมอาหารโปรไบโอติกเพื่อเพิ่มปริมาณแบคทีเรียในลำไส้ของสุนัขเพื่อรักษาสมดุล
อาหารเสริมกลุ่มโปรไบโอติกยังมีประโยชน์ในกรณีที่คุณรู้ล่วงหน้าว่าจะมีสิ่งที่ทำให้สุนัขเครียด ดังนั้นจึงป้องกันปัญหานี้ได้แต่เนิ่น ๆ
โดยธรรมชาติแล้วสุนัขเป็นนักล่า และมักชอบสำรวจหาสิ่งใหม่ ๆ แต่จิตวิญญาณการเป็นนักสำรวจนี้เองอาจส่งผลให้สุนัขกินอะไรที่ไม่เหมาะสมระหว่างที่ออกไปเดินเล่นได้ ทั้งนี้ สัญญาณบ่งบอกความผิดปกติจะเกิดขึ้นเร็วหรือช้า ย่อมขึ้นอยู่กับการทำงานของกระเพาะอาหารสุนัขแต่ละตัว บ่อยครั้งที่จะปิดท้ายด้วยการถ่ายเหลว หากอาการไม่ดีขึ้น ควรปรึกษาสัตวแพทย์