ความหมายของท่าทางสุนัข

คนที่เคยใช้เวลาอยู่กับสุนัขย่อมรู้ดีว่า สุนัขก็มีสิ่งที่เราเรียกว่า บุคลิกเหมือนกับคน และสุนัขก็มีอารมณ์ความรู้สึกเหมือนกันกับคนหรือสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอื่น ๆ

ในขณะที่สุนัขจะไม่มีสิ่งที่เรียกว่า อารมณ์ที่ซับซ้อนขึ้น (higher emotions) เช่น ความละอาย การคิดร้ายหรือการดูถูก แต่สุนัขก็มีอารมณ์พื้นฐานเหมือนกันกับมนุษย์เช่น ความสุข ความเศร้า การโล่งใจ การสับสนและความกลัว ความรู้สึกเหล่านี้เป็นสิ่งจำเป็นในการช่วยให้สุนัขได้เรียนรู้เกี่ยวกับโลกและทำให้เขามีพฤติกรรมบางอย่างเพื่อป้องกันตัวหรือช่วยให้มีชีวิตรอดได้ ตัวอย่างเช่น ถ้าสุนัขรู้สึกกลัวก็จะพยายามหาสิ่งที่ทำให้ปลอดภัยจากภัยคุกคามและสบายใจขึ้น ในขณะที่ความรู้สึกเชิงบวกที่ได้รับจากการกอดหรือการแปรงขนก็ทำให้เกิดความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้ที่อยู่รอบตัว

มาลองฟังผู้เชี่ยวชาญของ Purina ถอดรหัสสีหน้า สัญญาณและพฤติกรรมสุนัขว่าหมายความอย่างไรกัน

แน่นอนว่า สุนัขพูดไม่ได้ว่า เขารู้สึกอย่างไร แต่เราก็เข้าใจสภาพอารมณ์ของเขาได้จากการสังเกตท่าทางที่เขาสื่อออกมาและความเข้าใจวิธีการสื่อสารพื้นฐานของสุนัข คำแนะนำต่อไปนี้ได้รวบรวมขึ้นเพื่อช่วยให้คุณจับสัญญาณความรู้สึกของสุนัขได้มากขึ้นซึ่งจะช่วยให้ความสัมพันธ์ของพวกคุณดีขึ้นตามมาด้วย

ท่าทางของสุนัขที่มีความสุข

ความสุขเป็นสภาพอารมณ์ของสุนัขที่เราสังเกตเห็นได้ง่ายที่สุดอย่างหนึ่ง และเขามักแสดงอารมณ์นี้ให้เราได้เห็นบ่อย ๆ ด้วย เมื่อสุนัขมีความสุข ดวงตาของเขาที่มองคุณจะเต็มไปด้วยความอ่อนโยน สังเกตเห็นได้จากหน้าผากที่ผ่อนคลายและหูที่แกว่งไปมาเวลาวิ่งหรือกระดิกชี้ไปข้างหน้าข้างหลังในลักษณะท่าทางที่อยากเล่นด้วยและเป็นมิตร

หางสุนัขก็เป็นสิ่งบ่งชี้สภาพอารมณ์อย่างหนึ่ง นั่นคือหางที่แกว่งไปมาแปลว่า สุนัขมีความสุข ถ้าเขาแกว่งหางเร็ว ๆ จนดูเหมือนขาหลังสั่นไปด้วยก็ยืนยันได้เลยว่า เขากำลังมีความสุขมาก ๆ

สุนัขที่มีความสุขจะเคลื่อนที่ในลักษณะที่ผ่อนคลาย ไม่ติดขัดและพยายามกระตุ้นให้คุณเล่นกับเขาด้วยเพื่อให้ได้มีความสุขด้วยกัน

พฤติกรรมสุนัขที่วิตกกังวล

สุนัขที่กำลังกังวลนั้นม่านตาจะใหญ่ขึ้นและจับจ้อง หรือบางครั้งอาจหรี่ตาและหลบตา บางครั้งเราอาจเห็นว่า มีคิ้วขมวดและหน้าผากตึง ถ้าหูชันก็จะเบนไปด้านหลังเล็กน้อยเวลาที่เขาขยับตัวไปรอบ ๆ เพื่อรวบรวมสัญญาณที่บอกว่า อาจมีอันตราย ถ้าเป็นสุนัขที่มีหูยาวก็อาจขยับหูไปมาได้ (เรียกว่า “หูห้อย” ด้วย) เขาก็จะพยายามเก็บหูไว้ให้ชิดกับหัวมากกว่าปกติด้วยก็ได้

ลำตัวและหางก็ไม่แกว่งพร้อมกับย่อตัวลงเล็กน้อย บางครั้งสุนัขที่กำลังกังวลอาจแกว่งหางในลักษณะช้าๆ แบบระแวง ที่เป็นสัญญาณบอกว่า กำลังพยายามระงับอารมณ์แต่ไม่ใช่กำลังมีความสุข นี่จึงเป็นเหตุผลว่า ทำไมเราจับความกังวลของเขาไม่ได้ ดังนั้นควรต้องจับตาดูให้ดี โดยเฉพาะเมื่อเขาอยู่ในสถานการณ์ใหม่ ๆ ที่ไม่คุ้นเคยหรือท้าทาย

พฤติกรรมสุนัขที่รู้สึกกลัว

ถ้าสุนัขกำลังรู้สึกกลัวอยู่ ท่าทางที่บอกนั้นจะค่อนข้างชัดเจน การแสดงของอารมณ์เช่นนี้จะค่อนข้างชัดเจน สุนัขแต่ละตัวมีการตอบสนองต่อความกลัวต่างกัน บางตัวที่มีนิสัยไม่กล้าก็จะย่อตัวลงให้ดูตัวเล็ก บางตัวก็จะนอนหงายเพื่อแสดงการระงับอารมณ์ในกรณีที่มีความขัดแย้ง บางตัวก็เพียงแค่ยืนนิ่ง ๆ ในขณะที่บางตัวกลับเห่าดัง ๆ หรือคำรามขู่

ส่วนตาอาจเบิกกว้าง ขยับตัวไปด้านหน้าด้านหลัง และจ้องเขม็ง หรี่ตามองหรือแอบมองจากหางตาดูวัตถุหรือคนที่ทำให้เขากลัว หูสุนัขก็จะลู่ลงติดกับหัว ส่วนริมฝีปากก็จะเกร็ง สุนัขบางตัวอาจเลียปากหรือหาวก็ได้ ส่วนหางก็จะไม่กระดิก ทิ้งต่ำหรือขดม้วนไว้ที่หว่างขา สุนัขจะจดจ้องไปที่สิ่งที่เป็นภัยคุกคามเท่านั้นจนบางครั้งไม่สนใจขนมที่ชอบด้วยซ้ำ

พฤติกรรมสุนัขที่หงุดหงิด

สุนัขแสดงอาการของการหงุดหงิดได้หลายรูปแบบตั้งแต่อาการซึมเศร้าในระยะยาว (ดังเช่นสุนัขในภาพ) ไปจนถึงอาการหงุดหงิดที่เกิดขึ้นเห็นได้ชัดเจนทันทีที่มักเป็นการตอบสนองต่อเหตุการณ์อย่างใดอย่างหนึ่งโดยเฉพาะ (เช่นการไม่ได้สิ่งที่ต้องการ) นอกจากนี้สุนัขอาจรู้สึกหงุดหงิดเมื่อไม่สามารถพาตัวเองออกจากสิ่งที่ไม่พอใจ

ส่วนตาของเขาก็จะเบิกกว้าง ไม่กระพริบ ส่วนหูก็จะชี้ขึ้น และถ้าหากสุนัขไม่เห่า ริมฝีปากก็จะเกร็งไม่ขยับ

กรณีนี้เป็นช่วงที่เขามีสภาพที่ตึงเครียดมากและสุนัขไม่สามารถจะมีปฏิกิริยาแบบนี้ได้ในระยะยาว ดังนั้นสุนัขจะพยายามออกจากสถานการณ์ที่ทำให้ไม่พอใจนี้ แม้ว่าบางครั้งสุดท้ายแล้วเขาอาจมีอาการซึมเศร้าตามมา ลักษณะแบบนี้อาจมีการตีความผิดว่า เป็นการยอมรับโดยดี ดังนั้นสุนัขจึงต้องได้รับการดูแลด้วยการเอาใจใส่และความรักเพื่อให้เขาได้รู้สึกผ่อนคลายหลังผ่านเหตุการณ์ที่ทำให้หงุดหงิดสับสนก่อนที่จะกลับมาเป็นปกติอีกครั้ง

พฤติกรรมสุนัขที่ผ่อนคลาย

อาการผ่อนคลายนั้นสังเกตได้ง่ายเพราะมักเป็นกิริยาที่เกิดขึ้นหลังจากที่ได้ผ่านอารมณ์ที่เครียดและเป็นลบมา ดังนั้นการรู้ว่าสุนัขหงุดหงิด กังวลหรือกลัวนั้นจึงเป็น สิ่งสำคัญ แต่สิ่งที่สำคัญไม่แพ้กันก็คือ รู้ว่าเมื่อไหร่ที่เขารู้สึกผ่อนคลายด้วย

สุนัขบางตัวอาจหาวออกมาแต่ถ้าเป็นสุนัขที่มีนิสัยเงียบ ๆ ก็อาจแค่ก้มหัว หลีกเลี่ยงการสบตา และอาจดูเหมือนแอบถอนหายใจด้วย สำหรับสุนัขที่มีบุคลิกกล้าแสดงออกนั้นอาจสั่นตัว ยืดตัวเพื่อทำท่าชวนเล่นที่ขาหน้าย่อต่ำกว่าลำตัว (deep play-bow) หรือแม้แต่กระโดดไปมารอบ ๆ ด้วยความสุข ท่าทางเหล่านี้เป็นการช่วยให้เขาได้ปลดปล่อยความเครียดออกมา

ท่าทางของสุนัขที่มีอาการสนใจ

เมื่อสุนัขตื่นตัว ดวงตาของเขาจะดูโต สดใสและอาจจับจ้องไม่กระพริบ หรืออาจดูจริงจังเล็กน้อยเนื่องจากเขากำลังจับจ้องอยู่กับสิ่งที่เขาสนใจ หูก็จะตั้งขึ้นหรือลู่มาด้านหน้า ส่วนปากอาจจะหุบหรืออ้าออกโดยลิ้นจะอยู่ตรงกลางนิ่ง ๆ ปกติส่วนหัวจะชูขึ้นเว้นแต่สุนัขกำลังจะวิ่งไล่บางสิ่งซึ่งในกรณีนี้เขาจะย่อตัวลงและยืดตัวออกไปข้างหน้า

ถ้าหากสุนัขกำลังจับตาดูบางอย่างที่ดูน่าสนุกหรือพอใจ ร่างกายของเขาอาจชี้ไปที่สิ่งนั้น พร้อมกับสั่นในลักษณะจับจ้องพร้อมที่จะจู่โจมต่อไป

ท่าทางของสุนัขเมื่อโกรธ

คุณควรใจเย็น ถ้าสงสัยว่าสุนัขกำลังอารมณ์ไม่ดีโดยเฉพาะอย่างยิ่งหากภัยคุกคามยังไม่หมดไป

ส่วนปากก็จะอ้า ริมฝีปากเกร็งและหดมาด้านหลังโดยส่วนจมูกจะย่นเมื่อแยกเขี้ยว เขาจะทิ้งน้ำหนักลงที่ขาหน้าพร้อมที่จะพุ่งตัวหรือโจมตี อาจไม่ส่งเสียงหรือขู่ด้วยเสียงต่ำ ๆ ซึ่งสุนัขที่กำลังโกรธจริง ๆ มักไม่ “เห่า” เตือน

หลีกเลี่ยงการแหย่สุนัขที่กำลังโกรธ อย่าจ้องหน้าหรือตะโกนใส่สุนัข รวมทั้งเคลื่อนไหวโดยฉับพลัน แต่ควรให้เวลาและรักษาระยะห่างเพื่อให้สุนัขได้ระงับอารมณ์ก่อน

พฤติกรรมสุนัขที่แสดงอาการเฉย ๆ

ดวงตาและท่าทางของสุนัขจะอ่อนโยนและผ่อนคลาย กลอกไปมาได้โดยไม่ติดขัด และไม่เห็นตาขาวเมื่อเขามองสำรวจไปรอบ ๆ จากจุดที่เขาพักผ่อนอยู่ หูของเขาก็ควรอยู่ในลักษณะผ่อนคลายด้วยเนื่องจากเขากำลังฟังเสียงสิ่งแวดล้อมอยู่ หน้าผากกับคิ้วของเขาก็ควรเป็นเส้นตรง ไม่ขมวด สุนัขจะไม่อ้าปากหรืออ้าปากเล็กน้อย แม้ว่าจะไม่มีการยิ้มแบบ “พร้อมเล่น” แต่ริมฝีปากและจมูกก็จะดูผ่อนคลาย คล้ายรู้สึกพอใจกับชีวิต